قارچ یال شیر (Lion’s Mane) یا هریسیوم (Hericium) یک قارچ دارویی است با خواص منحصر به فرد است. از خواص قارچ یال شیر میتوان به خواص ویژه آن برای پیشگیری و درمان بیماریهای سیستم عصبی مرکزی (مغز) و محیطی (اعصاب) اشاره نمود. چراکه قارچ هریسیوم باعث تشکیل و ترمیم سلولهای عصبی آسیبدیده در اثر بیماری یا پیری میشود.
قارچ یال شیر یا قارچ هریسیوم همچنین در درمان مشکلات گوارشی فوق العاده موثر است. مخاط معده را بازسازی می کند، دارای خواص ضد باکتریایی در برابر هلیکوباکتر است.
یال شیر چیست؟
هریسیوم یک قارچ بسیار کمیاب است که در مناطق کوهستانی سرزمین های نیمکره شمالی، در اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رشد می کند. بیشتر روی درختان سخت چوب مرده یا در حال مرگ مانند گردو، راش و بلوط رشد می کند.
هریسیوم در آسیا به دلیل شکل عجیبی که دارد با نام های مستعار مختلفی از جمله یال شیر، ریش پیرمرد، ریش سفید ملقب شده است.
در ژاپن آن را به نام ” یامابوشی تاکه ” می شناسند که نام آن از ترکیب کلمه “take” به معنی قارچ و “yamabushi” گرفته شده است که مفهوم راهبان گوشه نشین ژاپنی است که در کوه ها زندگی می کردند.
این قارچ علاوه بر اهمیت فوق العاده ای که در مایکوتراپی (قارچ درمانی) دارد، قارچ خوش طعمی برای استفاده در آشپزخانه می باشد.
ارزش غذایی قارچ یال شیر
- نسبت دقیق عناصر یک قارچ همیشه به محیط غذایی و شرایط کلی رشد بستگی دارد، هریسیوم به صورت تقریبی حاوی عناصر زیر است:
- کربوهیدرات: 30٪
- پروتئین: 20٪
- چربی: 5٪
- فیبر غذایی: 35٪
- مواد معدنی: 10٪
در خصوص ریزمغذی ها لازم به ذکر است که هریسیوم حاوی ویتامین های B1، B2، B3 و B5 می باشد. همچنین دارای چندین اسید آمینه ضروری است. علاوه بر این مواد معدنی زیر را می توان در قارچ دارویی یافت:
- آهن
- پتاسیم
- سدیم
- فسفر
- روی
- سلنیوم
- منیزیم
- کلسیم
- مس
- ژرمانیوم آلی
عناصر فعال یال شیر
- پلی ساکاریدها: اریناسین H (یک دی ترپنوئید)؛
- اسیدهای آمینه ضروری؛
- نمک های معدنی: روی،
- پتاسیم، آهن، ژرمانیوم، سلنیوم و فسفر؛
- بتا-دی-گلوکان با عملکرد ضد تومور؛
- عوامل نوتروفیک تحریک کننده فاکتور رشد عصبی (NGF)
- اسید سیالیک؛
- استرول ها (ارگوسترول و بتا سیتوسترول)؛
- ویتامین های گروه B (B1، B2 و B3)، پیش سازهای
- ویتامین D (D2 و D3)؛
- سوپراکسید دیسموتاز
خواص دارویی یال شیر
حال بیایید به طور خاص مزایای اصلی هریسیوم و اینکه در چه مواردی می توان از آن برای اهداف پیشگیرانه و درمانی استفاده کرد را ببینیم:
فواید هریسیوم – یال شیر
- محافظت از سیستم عصبی (عملکرد ویژه این قارچ)
- درمان مولتیپل اسکلروزیس
- سلامت دستگاه گوارش
- خواص ضد توموری
- از قلب محافظت می کند
1 – محافظت از سیستم عصبی
هریسیوم می تواند اختلالات عصبی مختلف را کاهش دهد، حتی اگر دلایل آنها، مانند آلزایمر، هنوز تا حد زیادی نامشخص باشد. علاوه بر این، هریسیوم اثر آرام بخش و متعادل کننده دارد. هریسیوم از آسیب مغزی ناشی از ایسکمی جلوگیری می کند و تجمع رادیکال های آزاد را که باعث استرس می شوند، کاهش می دهد.
می توان از هریسیوم برای پیشگیری و درمان موارد زیر استفاده کرد:
- حالت های اضطراب؛
- افسردگی؛
- استرس شدید؛
- اختلال حافظه؛
- کمبود تمرکز (مفید برای دانش آموزان)؛
- بیخوابی؛
- بیماری آلزایمر؛
- بیماری پارکینسون؛
- زوال عقل (آلزایمر)
- درک و ارتباط بیشتر.
2-ام اس
قارچ هریسیوم فرآیندهای میلیناسیون در سیستم عصبی را بهبود می بخشد و بنابراین در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مفید است. در مغز، این قارچ یک اثر ضد التهابی دارد، بنابراین با التهاب ناشی از سیستم ایمنی که در سیستم عصبی این بیماران رخ می دهد، مبارزه می کند.
همچنین تحقیقات نشان داده اند که قارچ هریسیوم به طور مثبت پاسخ ایمنی TH1 و TH2 را در ناحیه سیستم عصبی مرکزی تنظیم می کند. به کمک هریسیوم سیر بیماری اغلب می تواند کند شود و افراد مبتلا در حین مصرف هریسیوم متوجه کاهش علائم خود می شوند.
3-سلامت دستگاه گوارش
قارچ هریسیوم یک عملکرد محافظتی و ضد التهابی مهم در برابر غشاهای مخاطی کل سیستم گوارشی ایفا می کند.
بنابراین استفاده از آن در تمام مشکلات گوارشی زیر مفید است:
- گاستریت مزمن؛
- گاستریت عصبی؛
- زخم معده اثنی عشر؛
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری؛
- رفلاکس معده به مری؛
- سرطان معده مری؛
- التهاب مزمن پس از شیمی درمانی و رادیوتراپی؛
- کولیت (کولون تحریک پذیر)؛
- بیماری کرون؛
- سوء هاضمه؛
- سر دل و اسیدیته معده
4-ضد تومور و ضدسرطان
نشان داده شده است که قارچ هریسیوم یک درمان کمکی موثر برای سرطان های مختلف در دستگاه گوارش است. این اثر ضد تومور و ضدسرطان در دو سطح قابل بررسی است:
- هریسیوم سیستم ایمنی را تحریک می کند و از آن در مبارزه با سلول های سرطانی حمایت می کند. یکی از دلایل آن این است که پوشش روده را سالم نگه می دارد. علاوه بر این، هریسیوم به طور خاص فعالیت لنفوسیت های T و B، ماکروفاژها و سایر سلول های ایمنی را افزایش می دهد. یک سیستم ایمنی پایدار و فعال همیشه بهترین شانس را برای مبارزه موفقیت آمیز با سلول های سرطانی دارد.
- ترکیبات ارگوسترول و لکتین در قارچ یال شیر نیز قادر به مهار مستقیم رشد تومور هستند. هریسیوم علاوه بر خود تومور، متاستازهای احتمالی در رشد آنها را نیز کند می کند.
مطالعات اثر ضد توموری قابل توجه هریسیم را بر روی سرطان های زیر نشان داد:
- سرطان معده
- سرطان روده بزرگ
- سرطان مری
- سارکوم
4-از قلب محافظت می کند
هریسیوم دارای اثر کاهش فشار خون است. کلسترول بد (LDL) را کاهش و کلسترول خوب (HDL) را افزایش می دهد. در نتیجه از انسداد عروق خونی و در نتیجه حوادث آترواسکلروتیک جلوگیری می کند.
نحوه مصرف یال شیر
در حالی که هریسیوم در درجه اول به عنوان یک درمان طبیعی در اروپا استفاده می شود. هریسیوم به عنوان یک قارچ خوراکی در آشپزخانه های آسیای شرقی طبخ می شود. هم برای سرخ کردن و هم برای پخت و پز ایده آل است. البته باید توجه کنید که هریسیوم خام خوراکی نیست. چرا که دارای ترکیبات پروتئینی خاصی است که می توانند باعث ایجاد لخته در خون شوند. این ترکیبات پروتئینی با حرارت دادن حل می شوند.
بهترین زمان مصرف قارچ یال شیر
اگر یال شیر صبح ها برای تحریک عملکرد مغز در کل روز، مصرف شود بهتر است. مردم اغلب قارچ یال شیر را با قهوه خود میل می کنند، زیرا ترکیب قارچ یال شیر و کافئین می تواند به سرعت تمرکز و انرژی را بهبود بخشد.
موارد منع مصرف یال شیر
به طور کلی، هریسیوم یا یال شیر یک داروی طبیعی ایمن و قابل تحمل است. 0.5 گرم هریسیوم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز به مدت یک ماه یا دوزهای کمتر برای سه ماه عوارضی دیده نشده است.
در موارد نادر، قارچ میتواند عوارض جانبی مانند خارش پوست ایجاد کند.
با توجه به وجود فاکتورهای رشد عصبی، برخی از متخصصان توصیه می کنند که از هریسیوم در موارد سرطان مغز استفاده نکنید .
هریسیم یک مکمل غذایی است که در دوران بارداری و شیردهی نیز قابل استفاده است . با این حال، همیشه بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/nutrition/lions-mane-mushroom
https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/hericium-erinaceus
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnagi.2020.00155/full
ایا در ایران موجوده ؟
این قارچ به عموم بشناسانید تا مردم بشناسند وتولید ومصرف کنند البته بطور ارزان نه گران